Ostatnio dostaję coraz więcej pytań o płaskostopie: czy można je wyleczyć w wieku dorosłym, jak mu zapobiegać, no i czy można chodzić w barefootach mając płaskostopie. W tym wpisie postaram się odpowiedzieć na najczęstsze pytania.
Zacznijmy jednak od najważniejszej sprawy, a mianowicie czym tak naprawdę jest płaskostopie. Polega ono na obniżeniu fizjologicznego wysklepienia stóp (łuku podłużnego przyśrodkowego i/lub łuku poprzecznego. No to teraz bardziej zrozumiałym językiem ;).
Nasze stopy nie są całkowicie płaskie. Mamy trzy łuki, które zaznaczyłam na poniższym zdjęciu: 1. poprzeczny, 2. podłużny przyśrodkowy oraz 3. podłużny boczny. Działają one niczym resory w samochodzie zapewniając nam odpowiednią amortyzację.
Czyli gdybyśmy prawidłowo wysklepioną stopę odbili na kartce papieru, to byłyby widoczne tylko poniższe obszary. Natomiast jeżeli w odbiciu stopy jest widoczna większa część stopy lub nawet cała stopa, to może to świadczyć o płaskostopiu.
Taki test możesz przeprowadzić również po prostu wychodząc spod prysznica i odbijając wilgotna stopę na kafelkach. Choć to nie jest absolutnie dokładny test, to warto się przyjrzeć temu odbiciu lub pomalować stopę farbką i odcisnąć na kartce, ponieważ okazuje się, że aktualnie ok 40% dorosłych osób ma płaskostopie. A to nie jest tylko defekt kosmetyczny. Może się odbić na funkcjonowaniu całego ciała.
Warto dodać, że fizjologiczne wysklepienia stóp są utrzymywanie przez więzadła, mięśnie i ich ścięgna. Jest to zarazem dobra i zła wiadomość. Dobra jest taka, że poprzez pracę z odpowiednimi mięśniami możemy zniwelować płaskostopie. Zła natomiast jest taka, że jeżeli zaniedbamy mięśnie stóp, to możemy się dorobić płaskostopia tak naprawdę w każdym wieku.
Zatem zarówno w przypadku kiedy masz już płaskostopie, jak i kiedy chcesz mu zapobiegać warto wprowadzić regularne ćwiczenia stóp. Zacznij od świadomości mięśni stóp. To ćwiczenie możesz wykonać na stojąco (wówczas stopy się ustawione równolegle, a kolana lekko ugięte, nie przeprostowane) lub na siedząca. Spróbuj najpierw zbliżyć śródstopie do pięty nie zaciskając jednocześnie palców u stóp, ani nie przeprostowując kolan i nie wstrzymując oddechu. Następnie oddal te obszary od siebie. Powtórz kilka razy zbliżając i oddalając śródstopie i piętę.
Następnie popracujemy nad łukiem poprzecznym, który jest osłabiony przy płaskostopiu poprzecznym. Tym razem spróbuj zbliżyć do siebie nasadę dużego palucha (1) i nasadę piątego palca (2) nie przekręcając przy tym stopy na bok. Następnie je oddal od siebie. Powtórz kilka razy, pamiętając o tym, żeby nie wstrzymywać oddechu i nie przeprostowywać kolan.
Na początku te ćwiczenia mogą się wydać abstrakcyjne i niemożliwe do wykonania. Jednak potrzeba czasu, cierpliwości i próby wykonywania ich nie na 100%, tylko w niewielkim zakresie, a na pewno przyniosą efekty.
Warto również jak najwięcej chodzić na boso, szczególnie po naturalnym lub miękkim podłożu, co zmusi mięśnie stóp do pracy.
Jeżeli chcesz więcej ćwiczeń na stopy, to zapraszam na treningi indywidualne oraz na platformę treningową BODY RESTART
Wkładki: nosić czy nie nosić
Wszystko zależy od stopnia zaawansowania płaskostopia i jego skutków. Często wkładki są konieczne, żeby reszta ciała mogła ustawić się prawidłowo i dzięki temu można choć trochę odciążyć inne stawy. Jednak pamiętajmy, że wkładki to działanie objawowe. Nie usuwają przyczyny płaskostopia, czyli braku pracy mięśni stóp lub nieprawidłowej pracy. Dlatego też nosząc wkładki powinno się jednocześnie regularnie ćwiczyć stopy, poświęcać czas na naukę ich prawidłowego ustawienia. To sprawi, że wcześniej czy później będzie można odstawić wkładki, gdyż nie będą już potrzebne.
Czy można nosić barefooty/buty minimalistyczne przy płaskostopiu
To również zależy od stopnia zaawansowania płaskostopia i odczuwania jego skutków. Jednak używanie barefootów, nawet przy mocnym płaskostopiu, ale do chodzenia po naturalnym podłożu, spacerów po lesie itp. jest wskazane, ponieważ umożliwi pracę mięśni stóp. Jednak pamiętaj, żeby zaczynać od niewielkich odległości, żeby nie przemęczyć mięśni. Zacznij od zakładania barefootów na pół kilometra, następnie przebieraj w normalne buty z wkładkami jeżeli takich używasz. I stopniowo, powoli zwiększaj dystans. Zawsze zaczynaj spacer od butów minimalistycznych, póki stopy jeszcze nie są zmęczone.
Jeżeli Twoje płaskostopie jest niewielkie, to śmiało możesz chodzić w barefootach po wszystkich powierzchniach, jednak nadal z zachowaniem zasady, żeby zaczynać od używania ich tylko przez 10% dystansu, który zazwyczaj przebywasz.
Jeżeli jednocześnie będziesz regularnie ćwiczyć mięśnie stóp, to barefooty będą Twoim wielkim sprzymierzeńcem na drodze do pozbycia się płaskostopia.
Jeżeli szukasz dobrych, polskich barefootów, to polecam markę Magical Shoes, w których sama chodzę na co dzień i które pomogły mi zadbać o moje stopy (miałam płaskostopie poprzeczne). Klikając tutaj* możesz poczytać więcej o barefootach Magical Shoes
* to jest link afiliacyjny
Skutki płaskostopia
Płaskostopie jest równoznaczne z brakiem odpowiedniej amortyzacji naszych fundamentów co pociąga za sobą problemy z amortyzacją kolejnych stawów: kolanowych, biodrowych i kręgosłupa, przyczyniając się do ich bólu i zwyrodnień.
Płaskostopie również utrudnia aktywację mięśni stabilizacyjnych nie tylko kręgosłupa, ale również mięśnie dna miednicy, więc naprawdę warto zadbać o prawidłową pracę stóp i profilaktykę płaskostopia